Ο XΩΡΟΣ
μυλοπετρες
Οι ελιές αδειάζονταν στην κοφινίδα και έπεφταν λίγες λίγες στην στρώση όπου συνθλίβονταν από τις μυλόπετρες, οι οποίες γύριζαν κυκλικά, την δουλεία αυτή έχει επωμισθεί άλογο (φοράδα).
Χειροκινητη πρεσα
Η ζύμη που παραγόταν τοποθετούνταν σε ντολμπάδες, τετράγωνα πανιά τα οποία είχαν υφανθεί στο τελάρο, πλεκτή από τρίχα(τριχιά) κατσίκας.
Οι ντολμπάδες αυτοί τοποθετούνταν ο ένας πάνω στον άλλον στα πιεστήρια (φάμπρικες).
Τα πιεστήρια αυτά πίεζαν τους ντολμπάδες και έτσι έτρεχε το λάδι μέσα σε μεγάλη πέτρα, την λεγόμενη γούρνα.
Βιντσι-τροχαλια
Για την τελειότερη εξαγωγή του λαδιού οι ξύλινοι άξονες των πιεστηρίων δένονταν με χοντρές αλυσίδες στο λεγόμενο βίντσι.
Το βίντσι ήταν μεγάλος κοχλίας, το οποίο είχε έναν άξονα (μανιβέλα) και γύριζε περί των άξονα του (χειροκίνητα).
Η αλυσίδα τυλιγόταν στον κορμό του βίντσι και έτσι πιεζόντουσαν περισσότερο τα ντολμπάδια για να συλλέγει περισσότερο λάδι.
...Συνέχεια
Όταν πλέον σταματούσε η ροή του λαδιού στην γούρνα λάσκαραν τα πιεστήρια και έβγαζαν τα ντολμπάδια, τα οποία περιείχαν πλέον την πυρήνα.
Το λάδι μαζευόταν από την γούρνα με τα φλασκιά ή με ειδικά κατασκευασμένες κανάτες.
Το υπόλοιπο που έμενε (ο κατσίγαρος) στο τέλος μαζευόταν από την γούρνα και εχύνετο στην κάραβο (αυλάκι στην άκρια του δρόμου που οδηγούνταν έξω από το χωριό)
Η αμοιβή του ιδιοκτήτη ήταν ποσοστιαία από το σύνολο του λαδιού.
Το ελαιουργείο δούλευε εποχιακά στο διάστημα της συγκομιδής των ελιών.
Από τέλος Οκτωβρίου έως τέλος Ιανουαρίου ή Φεβρουαρίου όταν ήταν βεντέμα (πολύ καρποφορία) η εργασία διαρκούσε και τον Μάρτιο ή έως τα μέσα Απριλίου.
Οι ώρες εργασίες το διάστημα αυτό ήταν 12 με 15 ώρες την ημέρα.
Υπήρχε το έθιμο οι μυλωνάδες κατά την αποκομιδή των ελιών από τους ιδιοκτήτες κερνόντουσαν με ντόπιο κρασί ή τσικουδιά και αποξηραμένα σύκα.
Η οικοδέσποινα του μύλου έψηνε φαγητό για τους μυλωνάδες, καθημερινά φαγητά όπως όσπρια, φασόλες, κουκιά, μαυρομάτικα φασόλια, ρεβίθια, μπακαλιάρο παστό με πατάτες και πότε-πότε κρέας.
Το φαγητό συνοδευόταν με ένα ποτήρι κρασί.
Οι μυλωνάδες είχαν την υποχρέωση να μεταφέρουν το λάδι σε μεταλλικά δοχεία ή σε φλασκιά στους κατόχους των ελιών, το οποίο άδειαζαν (φκέρεζαν) στα πιθάρια στην αποθήκη του σπιτιού.